Những đặc điểm của gốm men ngọc thời Lý

Trong sách sử đã từng nói qua, giai đoạn thời nhà Lý, ngành gốm sứ được nâng cao lên rất nhiều. Hay có thể nói đây là giai đoạn vàng của ngành gốm sứ Việt Nam. Hãy cùng Shop Gốm Sứ tìm hiểu gốm men thời Lý qua bài viết Những đặc điểm của gốm men ngọc thời Lý ngay nhé.

Tại sao gọi là men ngọc?

Gọi là men ngọc, vì màu men gây cho ta ấn tượng ngọc thạch. Riêng ở Việt Nam, loại gốm này chủ yếu ra lò trong thời Lý – Trần (Thế kỷ XI-XIV), và cũng mang một vài nét riêng biệt mà tôi sẽ giải thích sau.

Những loại đồ gốm sứ với chất men đa dạng khác nhau

Để có được một loại đồ gốm sứ men ngọc tốt thì người thợ phải dày công nghiên cứu. Để sở hữu đực cốt gốm tốt thì đất sét không nên chứa nhiều sắt. Đất để làm tì vải mịn, dày là nung ở nhiệt độ cao. Những loại đồ gốm men ngọc đều có âm thanh trong vắt được không ít người tưởng như tiếng đàn vĩ cầm kêu.

Lịch sử thành lập sớm, thế nên mỗi vùng đất sẽ sử dụng cách chất men không giống nhau để tạo có thể một mặt hàng. Với từng nhiệt độ nung khác nhau thì men gốm sẽ khác nhau. Nếu sản phẩm có màu đỏ gạch nhiều thì sản phẩm được nung ở nhiệt độ cao, có độ bền tốt. Cột men xốp thì chỉ nên trưng.

Dòng đồ sứ men ngọc sang trọng

Những đồ sứ men ngọc đều là những sản phẩm có giá trị tương đối cao. Người thợ gốm đã phải làm thủ công từng bước nhào đất, tạo hình, nung, tráng men để sản sinh ra một sản tính chất lượng. Đặc tính chung của những món đồ tráng men đều có lớp ngoài vô cùng căng bóng. Với ngoại hình căng bóng như vậy cực kì dễ bắt sáng và làm cho không gian nhà ở của bạn sáng bừng bên.

Ngoài về thẩm mỹ thì theo phong thủy thì gốm tráng men ngọc cũng được dùng như một mặt hàng phong thủy để trong nhà, phòng làm việc. Những sản phẩm có màu xanh da trời sẽ tượng trưng cho mệnh thủy, hợp lý với gia chủ mệnh mộc.

Xem thêm Các cách phân biệt đồ gốm sứ cổ Việt Nam

Bộ bát cơm đồ sứ men ngọc tinh tế nhẹ nhàng

Bát ăn cơm là vật dụng cần thiết trong mỗi bữa ăn của chúng ta. Gạo được trồng nên từ đất, một khi nấu chín lại được đựng trong bát gốm men ngọc thì còn gì bằng. Những bán gốm này có sắc màu quan trọng bắt mắt, hình ảnh điểm đặc biệt của người Việt qua bao năm tháng.

Việc mâm cơm dùng một bộ chén bát có họa tiết giống nhau sẽ làm bữa cơm trở lên ngon miệng hơn cực kì nhiều. Ngoài ra, đồ sứ men ngọc còn là sản phẩm dễ dàng sử dụng với môi trường và an toàn cho sức khỏe toàn bộ mọi người.

Ấm chén uống chè bằng sứ men ngọc hút hồn người nhìn

Việc sở hữu một bộ ấm chén uống nước chè là cần thiết trong mỗi gia đình. Trà đem tới cho người thức một môi trường dễ chịu cổ xưa, việc kết hợp với một món đồ gốm sứ sẽ làm bật lên tinh thần dân tộc. Việc bạn mời khách bằng một bộ ấm chén bằng sứ men ngọc sẽ thể hiện sự tôi trọng của bạn với người khách. Một ly chè ấm nóng đựng trong chén gốm vừa ấm vừa thơm.

Nét đặc sắc trong cách trang trí gốm men ngọc thời Lý – Trần

Các sản phẩm gốm men ngọc thường được trang trí cả mặt trong và mặt ngoài của sản phảm. Mặt trong hay được trang trí hoa văn chi tiết và khó khăn hơn.

Trang trí trên các sản phẩm men ngọc chủ yếu là vẽ khắc chìm. Người vẽ gốm thường phóng bút một lần khắc hết họa tiết.

Thế nên sau khi sản phẩm được tráng men các hoa văn có chổ sâu, chổ nông tạo độ đậm nhạt cho hoa văn trang trí.

Trang trí khắc chìm mặt trong của sản phẩm gốm men ngọc

Các nét vẽ trên gốm men ngọc có độ tinh xảo cao. Người thợ gốm vẽ hoa văn theo ý tưởng có thể nét vẽ khá phóng túng và cực kì có hồn.

Hoa văn trang trí trên gốm men ngọc được chia ra thành hai mặt, họa tiết mặt trong sản phẩm và họa tiết trang trí mặt ngoài.

Trang trí mặt ngoài của sản phẩm gốm men ngọc

Đối với mặt ngoài thường trang trí một diềm cánh sen khép kín, lấy chân làm gốc, cánh hướng về miệng.

Hoa văn trong mặt trong sản phẩm hay được bố cục theo mảng tròn, với những họa tiết bố trí tự do, tiếp nối nhau hoặc đối xứng.

Người ta còn dùng trang trí in hoa bằng khuôn in trong lòng các sản phẩm bát đĩa.

Ngoài ra người ta còn kết hợp giữa khác chìm và đấp nổi để trang trí các sản phẩm gốm men ngọc thời Lý – Trần. Các hình đấp nổi thường là rùa, đồi mồi, cá, phượng…

Nghệ thuật là gốm men ngọc là sự hòa quyện độc đáo của óc sáng tạo và kỷ thuật điêu luyện của người làm gốm xưa.

Xem thêm Vì sao nên chọn bình ngâm rượu Bát Tràng?

Gốm men ngọc thời Lý – Gia đoạn vàng của nghề làm gốm nước ta

Về hình dáng gốm Lý – Trần ngoài những hình mẫu trong thiên nhiên như hoa, quả là cách tạo dáng của những đồ đồng trước đây. Trang trí trên gốm Lý – Trần, hoa văn hình học chiếm vị trí phụ. Những hoạ tiết chính ở đây chính là hoa lá, chim, thú, người. Hoa văn trang trí với cách diễn tả giản dị, mộc mạc cực kì gần gũi với thiên nhiên và chúng ta Việt Nam.

Về kỹ thuật, lò nung gốm Lý – Trần có một bước tiến lớn như việc sử dụng các lò cóc, lò nằm, có khi cả lò rồng để nâng nhiệt độ nung cho sản phẩm lên đến 1.200 độ C – 1.300 độ C. Việc dùng bao nung và kỹ thuật nung chồng bằng con kê (lòng dong) được áp dụng phổ biến đối với nhiều loại mặt hàng đã cho chúng ta thấy đạt trình độ sản xuất gốm cao cấp, đặc biệt là gốm men ngọc.

Còn về nước men, những người thợ thủ công giai đoạn này đã tìm tòi và thành công trong việc tạo ra nước men trắng vô cùng đặt biệt.

Gốm thời Lý – Trần phát triển tới mức không những được sử dụng phổ biến nội địa mà còn được bạn bè quốc tế đánh giá cao qua việc sản phẩm gốm thời kỳ này có mặt tại rất nhiều các đất nước khác trên toàn cầu.

Trên đây là những đặc điểm của gốm men ngọc thời Lý mà Shop Gốm Sứ đã tổng hợp được. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích với tất cả mọi người. Cảm ơn mọi người đã theo dõi bài viết.

Hồng Quyên – Tổng Hợp và Bổ Sung

Tham Khảo ( binhngamruoure.com, incocthuytinh.net,… )